Тайыр Жомартбаев шығармаларындағы Абайдың ағартушылық идеялары

Аңдатпа

Мақалада Тайыр Жомартбаев шығармаларындағы оқуға, өнер-білімге, еңбекке талпынған жастарды ынталандыру, өскелең ұрпақтың бойына адамгершілік қасиеттерді тәрбиелеу мәселелері, сонымен қатар Абайдың тәлім-тәрбиелік идеяларын жалғастырудағы жазушының сабақтас рөлі қарастырылған.

Жастайынан жастарды өнерге, білімге құштарлыққа шақырып, Абай поэзиясын бойына сіңіріп өскен Т.Жомартбаевтың өзі Абай, Ыбырай Алтынсарин, Ахмет сияқты ғұламалар қалыптастырып, дамытқан ой-өрісінің кеңдігін, гуманистік ой-пікірлері мен тәлім-тәрбиелік идеяларын қоршаған ортаға белсене сіңірген қаламгер екені белгілі.

Мақалада Абайдың ақындық дәстүрін жалғастырған Т.Жомартбаевтың әдеби мұрасы қарастырылады. Оның Абай шығармаларынан нәр алып, ұлы ақынның поэзиясын жоғары бағалай отырып, Абай өлеңдерін халық арасында кеңінен таратуға, насихаттауға зор үлес қосқаны, ондағы тұнған тәрбиелік ойларды жан-жақты жүзеге асырғаны сөз болады.

Өнерді шын сүйіп, бағалайтындардың Абай сияқты ұлы тұлғаға еліктемеуі, үлгі тұтып сол жолға ұмтылмауы мүмкін еместігін ескерсек, Т.Жомартбаевтың бұл бастамадан қалыс қалмағанын, оның шығармалары арқылы көрініс бергенін көреміз. Ол үнемі Абай поэзиясын жоғары бағалаған, оның эстетикалық ұстанымдарын барынша ұстануға тырысқан ақындардың қатарында болды. Мақала авторы жазушының ұлы ақын идеяларын насихаттаудағы ауқымды жұмысына ерекше назар аударады. «Балаларға жеміс» кітабы оның негізгі тәрбиелік идеяларының көрінісі. Жинақтағы шығармалардың негізгі тақырыбы – тәрбие, тұлғаны дамыту, балалардың білімді берік меңгеруі. ХІХ ғасырдың соңы мен ХХ ғасырдың басында қазақ ағартушылары айтқан тәлім-тәрбиелік ой-пікірлері отаршылдық бұғауынан жапа шеккен езілген халықты оятқаны сөзсіз. Осы ағартушылардың ішінде гуманист Тайыр Жомартбаевтың есімін атауымызға болады.