ҮЗІЛУІ, АЖЫРАУЫ, ЫДЫРАУ: ҚАТЫНАС ТУРАЛЫАКТАНТТЫ ҚҰРЫЛЫМДАРДЫҢ ПРИЗМІ МЕНЕН

Авторлар

  • Гайнигул Исмаилова "Шәкәрім университеті" КеАҚ Автор
  • Айнур Турлыбекова "Шәкәрім университеті" КеАҚ Автор
  • Салтанат Капатаева Автор

Кілт сөздер:

үзілуі, ажырауы, ыдырау, алшақтық актант, актант құрылымы, тіл белгілерінің семантикасы, ұғым, түрлендіру, етістік, анықтау.

Аңдатпа

Мақалада қарым-қатынастың үзілуі, ажырауы, ыдырау, алшақтық  деген сөздер тобын қолдану мәселелері қарастырылады.

Мақала авторлары осы сөздердің семантикасы орыс тілінде терең синтаксис негізінде, олардың актант құрылымдары аспектісінде зерттеледі. Актант ұғымы бұл ретте бастапқы, айқындаушы болып табылады.

Авторлар ауызша сөзжасамының жоғары қарқындылығы, әсіресе зат есімдер саласында, сондай-ақ түсіндірме сөздіктерінің деректері бойынша ескірген, бірақ тұрақты және өнімді модельдер бойынша пайда болған ауызша зат есімдерін қолдау үрдісі байқалады, сонымен қатар ескі және жаңа мәтіндерде, сондай-ақ әртүрлі дискурстерде белсенді сөз қолдану арқылы қолдау табады. Бұл толық түрде зат есімнің ажырасу сөзіне жатады және ол оның кітап түрінде және  ауызекі сөйлеу тілінде  көнерген сөз болса дағы, дегенімен семантикалық процесті білдірген кезде таптырмас етістік болып табылады.

Авторлар қаралған ауызша атаулардың актант құрылымдарындағы айырмашылықтар ажырасу, бөліну, ажырасып кету деген өндіруші етістіктерден алынған және олардың жүйедегі маңыздылығын анықтайтын, сөйлеуде адами қарым-қатынастың мән- мағынасын осы сөздер арқылы көрсетуге мүмкіндік береді деген қорытындыға келді.

Автор өмірбаяндары

  • Гайнигул Исмаилова, "Шәкәрім университеті" КеАҚ

    Исмаилова Гайнигул Кабидуллиновна – филология ғылымдарының кандидаты, шетел және орыс тілдері кафедрасының профессоры; Шәкәрім университеті, Қазақстан Республикасы, e-mail:gainigul_ismailova@mail.ru, Orcid: 0000-0002-6061-6590.

  • Айнур Турлыбекова , "Шәкәрім университеті" КеАҚ

    Турлыбекова Айнур Кабидоллаевна – шетел және орыс тілдері кафедрасының оқытушысы, Шәкәрім университеті, Қазақстан Республикасы; e-mail: turlybekova-1979@mail.ru, Orcid: 0009-0002-3292-0525.

  • Салтанат Капатаева

    Капатаева Салтанат Бакытбековна Шәкәрім атындағы көпбейінді №5 гимназиясының ағылшын тілі мұғалімі, Қазақстан Республикасы, e-mail:kapatayevas@mail.ru, Orcid: 0009-0004-9471-3024.

Жүктеулер

Жарияланды

2025-09-30

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 27

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.