ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІНДЕГІ СЕМЕЙ ПОЛИГОНЫ ҚАСІРЕТІ
Кілт сөздер:
Семей полигоны, атом бомбасы, ұлттық мүдде, әдеби зерттеу, экология.Аңдатпа
Бұл мақалада қазақ әдебиетіндегі Семей ядролық сынақ полигоны тақырыбы мен оның көркемдік интерпретациясы талданады. Зерттеудің негізгі мақсаты – ядролық апаттың адамзат тағдырына, табиғатқа және ұлттық руханиятқа тигізген әсерін әдеби шығармалар арқылы көрсету, сонымен қатар экологиялық ойдың әдебиеттегі көрінісін айқындау. Семей полигоны тек Қазақстан тарихындағы экологиялық апат емес, бүкіл адамзаттың ортақ қасіреті ретінде қарастырылады. Мақалада Роза Мұқанованың «Мәңгілік бала бейне» драмасы, М. Әуезовтің «Жапон күнделіктері», Ғ. Мүсіреповтің «Жапон балладасы» және Р. Нұрғалидың «Аяқталмаған трагедия» сияқты туындылары талдау нысанына алынған. Бұл шығармаларда полигонның адам мен табиғатқа әкелген зардаптары, рухани күйзеліс пен моральдық жауапкершілік мәселесі көркем түрде бейнеленеді. Әр қаламгер өз туындысында экологиялық қасіретті ұлттық тағдырмен, адамгершілік пен гуманизм идеяларымен сабақтастыра суреттейді.
Салыстырмалы талдау негізінде қазақ әдебиетінің бұл бағыттағы ізденістері әлемдік әдебиет үлгілерімен байланыста қарастырылады. Г. Уэллстің «Босатылған әлем» және М. Оданың «Хиросима» романдары, сондай-ақ Ф. Коммотидің ғылыми еңбектерімен салыстыру нәтижесінде ядролық апаттың көркем бейнеленуіндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтар айқындалды.
Зерттеу барысында салыстырмалы, құрылымдық және мазмұндық талдау әдістері қолданылып, қазақ қаламгерлерінің туындыларындағы экологиялық сана, ұлттық жады және адамзаттық құндылықтар арасындағы байланыс ашылды. Қорытындыда Семей полигоны туралы шығармалар ұлттың тарихи жадын сақтаудың, экологиялық мәдениетті қалыптастырудың және гуманистік идеяларды дәріптеудің маңызды көркем үлгісі екені атап өтіледі.
Жүктеулер
Жарияланды
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2025 Журналдың редакциясы Қазақстан Республикасының авторлық құқық туралы заңын және тиісті халықаралық шарттарды басшылыққа алады. Авторлар өздерінің авторлық құқықтарын сақтайды және «Шәкәрім университетінің хабаршысы. «Тарих ғылымдары сериясы» журналына қолжазбаның алғашқы жариялану құқығығын береді. Автор журналға тиісті сілтеме жасаған жағдайда материалды кез келген тасымалдағышта және кез келген форматта көшіруге және таратуға құқылы. Оқырмандар мен пайдаланушылар жұмыстың авторы көрсетілген және осы журналға сілтеме берілген жағдайда материалды еркін көшіріп, тарата және қолдана алады. Авторлық құқық мақала жазуға елеулі үлес қосқан әрбір бірлескен автордың адалдығы мен жауапкершілігін білдіреді. Автор журналдың веб-сайтына тиісті сілтемені көрсеткен жағдайда өз басылымдарын институционалды немесе басқа қоймаларда сақтауға құқылы.
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-Коммерциялық емес 4.0 халықаралық лицензиясы.
Авторлық құқық мақала жазуға елеулі үлес қосқан әрбір бірлескен автордың адалдығы мен жауапкершілігін білдіреді.
Автор журналдың веб-сайтына тиісті сілтемені көрсеткен жағдайда өз басылымдарын институционалды немесе басқа қоймаларда сақтауға құқылы.