Әдебиет сабақтарында мәтінге дейінгі қызметті ұйымдастыру

Аңдатпа

Мақала мектепте қазіргі заманғы әдеби білім берудің өзекті проблемаларының бірі - көркем шығарманы зерделеу кезіндегі коммуникативтік тәсіл технологиясына арналған.  Аталған технологияның мәні оның қарым-қатынас дағдыларын дамытуға және түрлі салаларда білімді практикалық қолдануға бағытталуында. Мұндай тәсіл оқушылардың белсенді қызметіне, олардың өзара іс-қимылына, сондай-ақ тиімді қарым-қатынас жасау үшін қажетті іскерлік пен дағдыларды қалыптастыруға назар аударады. Технологияның жетекші тұжырымдамасы оқылғандарды бірлесіп талқылау және өзара іс-қимыл жасау бойынша оқу диалогы болып табылады, оның барысында мұғалім мен оқушылар арасында, сондай-ақ оқушылардың өздері арасында пікір, идеялар және мәдени контекстер алмасылады, ал туындының өзі түрлі мәдениеттер, дәуірлер мен тұлғалар арасында диалог орнату құралына айналады. Әдебиет сабақтарындағы диалог түйінді мәселе болып табылады, өйткені ол әдеби мәтіндерді түсінуге ғана емес, сонымен қатар табысты әлеуметтік бейімделу, коммуникация және сыни талдау үшін қажетті маңызды дағдыларды дамытуға да ықпал етеді. Негізгі назар аталған технология шеңберінде мәтін алдындағы жұмыстың тиімділігін анықтауға аударылады. 9-сынып бағдарламасына енгізілген В. Шекспирдің, А. С. Пушкиннің, И. С. Тургеневтің және А. И. Куприннің махаббат туралы туындыларының материалында оқу диалогын ұйымдастыру жолдары мен тәсілдері қарастырылады, оның оқушылардың танымдық қызығушылығын жандандырудағы, оларда сыни ойлау дағдыларын дамытудағы және мағыналы ойлауға дайындықтағы рөлі ашылады. Зерттеу барысында мәтін алдындағы қызметті қолдану көркем мәтіндерді қабылдау мен түсіндіруге оң әсер ететіні, оқушыларға туындылардың мазмұнына тереңірек енуге мүмкіндік беретіні анықталды.